Ὁμιλία κατὰ τὴν Θείαν Λειτουργίαν ἐπὶ τῇ ἐτησίᾳ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Τιργοβίστιον Ρουμανίας, 11 Αὐγούστου 2019.
Σεβασμιώτατε καί φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ Ἀρχιεπίσκοπε Τιργοβιστίου, Μητροπολῖτα κύριε Νήφων, Ποιμενάρχα τῆς Θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας τῆς κατά Ρουμανίαν Ἁγιωτάτης Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,
Πεφιλημένοι ἀδελφοί ἐν Χριστῷ ἅγιοι ἀρχιερεῖς,
Εὐλογημένε Λαέ τοῦ Θεοῦ,
Δοξάζω, μετά τοῦ Ἁγίου ἐν Οἰκουμενικοῖς Πατριάρχαις Νήφωνος καί παντός τοῦ νέφους τῶν Ἁγίων, Ὁσίων καί δικαίων τῆς εὐλογημένης ταύτης Ἐπαρχίας τῆς Ἁγιωτάτης κατά Ρουμανίαν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μετά τῆς ὑμετέρας Σεβασμιότητος, Ποιμενάρχα τῆς θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας, ὁ καί ἑορτάζων τήν ἐπέτειον τῶν ὀνομαστηρίων σας, μετά πάντων ὑμῶν, Σεβασμιώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί, καί μετά παντός τοῦ εὐλογημένου λαοῦ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς ταύτης, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ τήν δύναμιν καί Πνεύματος Ἁγίου ὑμνῶ τήν ἐξουσίαν, διότι ἀξιώνει τήν ἐμήν ταπεινότητα καί ὅλους ἡμᾶς νά εὑρισκώμεθα εἰς γῆν μαρτυρικήν καί εὐλογημένην, ὡς ἡ Ὀρθόδοξος Ρουμανική γῆ, καί νά προσκυνῶμεν τήν Ἁγίαν, Ζωοποιόν, Ἀδιαίρετον καί Ὁμοούσιον Τριάδα, τελοῦντες τήν ἀναίμακτον Θείαν Λατρείαν ἐπί τῇ ἐτησίᾳ μνήμῃ ἑνός μεγάλου ἁγίου ἀνδρός, ἑνός Πατριάρχου καί συγχρόνως ταπεινοῦ διακονητοῦ, τοῦ Νήφωνος τοῦ Πάνυ.
Ἡ σημερινή συλλειτουργία εἰς τόν Ἱερόν τοῦτον Ναόν ἀποτελεῖ ἀφορμήν πνευματικῆς εὐφροσύνης, καθώς εὑρισκόμεθα εἰς μίαν χώραν συνδεομένην δι’ ἀκαταλύτων πνευματικῶν, κανονικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν δεσμῶν μετά τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου. Τούς πατροπαραδότους τούτους δεσμούς, ἐξικνουμένους εἰς ὅλην τήν Ρουμανικήν γῆν, ἀπό τοῦ Βουκουρεστίου εἰς ὅλην τήν Οὑγγροβλαχίαν καί μέχρι τῆς Μολδαβίας, ἐνίσχυσεν ἰδιαιτέρως ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἅγιος Νήφων, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ὁ ὁποῖος ηὐλόγησε πλουσίως τήν Ρουμανίαν, τόσον ἐν ζωῇ, διά τῆς σωματικῆς παρουσίας του καί τῆς διδασκαλίας του, ὅσον καί μετά τήν ὁσιακήν κοίμησίν του, διά τῶν ἱερῶν λειψάνων του, τά ὁποῖα εἶχε μεταφέρει ἐνταῦθα τό πνευματικόν του τέκνον, ὁ εὐσεβής Ἡγεμών Νεάγκοε Μπασαράμπ, οὗτινος τό ὄνομα μετά τιμῆς ἀναφέρεται καί τυγχάνει γεγραμμένον ἀνεξιτήλοις γράμμασιν εἰς τάς δέλτους τῆς ἱστορίας τῆς Ρουμανίας.
Αἱ σχέσεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας καί Χώρας Ρουμανίας ἑδράζονται πρῶτον μέν εἰς τό Θεμέλιον, τόν Χριστόν, καί εἰς τήν Ὀρθόδοξον Πίστιν, εἶτα δέ εἰς τήν συμπορείαν ἀνά τούς αἰῶνας μητρός καί θυγατρός, ἡ πρώτη τῶν ὁποίων ἐσκέπασεν ἀείποτε ὡς στοργική ὄρνις τά νοσσία τῆς προσφιλοῦς πνευματικῆς θυγατρός καί σήμερον ἀδελφῆς της, ἀλλά καί ἐπί τῶν κοινῶν θεμελίων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, τά ὁποῖα δέν εἶναι ἄλλα εἰμή αὐτά τά ὁποῖα ἔθεσαν οἱ μακάριοι ἐκεῖνοι ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἐγκατέλειψαν πρός καιρόν τήν μοναχικήν ἐρημίαν καί ἄσκησιν εἰς τό Ἁγιώνυμον Ὄρος καί ἦλθον ἐδῶ διά διακονίαν καί παραφυλακήν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ πίστει τοῦ μαστιζομένου ὑπό ἐπιβουλῶν ποικίλων “μισσιοναρίων” εὐσεβοῦς Ὀρθοδόξου Ρουμανικοῦ Λαοῦ. Πρῶτος αὐτῶν εἶναι ὁ σήμερον τιμώμενος Ἅγιος Πατριάρχης Νήφων.
Διά τοῦ ἔργου τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, ἡ Ὀρθόδοξος Ρουμανία ἐβίωσεν ἕν διαρκές θαῦμα ἀναστάσεως καί ἀνασυγκροτήσεως, αἱ ὁποῖαι ἐδημιούργησαν εἰς τούς πιστούς τῆς ἐποχῆς ἐκείνης αἰσθήματα ἐλπίδος ἐν Χριστῷ. Ἐδοκίμασαν, δηλαδή, τήν χάριν καί τήν ἀλήθειαν, τό φῶς καί τήν ζωήν ἐν Χριστῷ καί διά τοῦ Χριστοῦ. Σύνθηκα καί σύσσημον τοῦ Ἁγίου Νήφωνος κατά τήν παρουσίαν καί διακονίαν του ἐδῶ πρός τόν Ρουμανικόν Λαόν, ὅπως ἀναγράφεται εἰς τόν Παρισινόν Κώδικα, ὑπῆρξεν ἡ πανσθενουργός δύναμις τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί ἡ δεσπόζουσα εἰς τήν οἰκουμένην πᾶσαν, ἔμψυχον καί ἄψυχον, ἐξουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μέ αὐτήν τήν δύναμιν καί δι’ αὐτῆς τῆς ἐξουσίας, ὁ Ἅγιος Νήφων ἐδίδαξε, μετέφερε τό πνεῦμα καί τό φρόνημα καί τήν μαρτυρίαν τῆς Κωνσταντινουπολίτιδος Μητρός Ἐκκλησίας εἰς τήν Ρουμανίαν, ἐκραταίωσε τήν Ὀρθόδοξον πίστιν καί ἑδραίωσεν αὐτήν εἰς τάς καρδίας καί τάς ψυχάς τοῦ εὐσεβοῦς Ρουμανικοῦ Λαοῦ καί ὠργάνωσε τόν ἐκκλησιαστικόν βίον συμφώνως πρός τάς ἀρχάς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας, εἰς καιρούς ὅταν ἡ πίστις τοῦ λαοῦ τούτου ἐδοκιμάζετο καί ἐκινδύνευε.
Χαίρομαι, λοιπόν, καί προσωπικῶς διότι ἐπισκέπτομαι τό ἱερόν λεῖμμα τῆς κληρουχίας τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, τόν πιστόν λαόν τῆς Ρουμανικῆς γῆς, ὁ ὁποῖος κρατεῖ ἐντός τῆς καρδίας του βαθέως τόν Θεόν. Εὑρίσκομαι ἀνά μέσον ἑνός λαοῦ, ὁ ὁποῖος γνωρίζει καλῶς τήν θέαν καί τήν δύναμιν τῶν ἁγίων Εἰκόνων καί τῶν τιμίων Λειψάνων, ὅπως τοῦ φυλασσομένου ἐν τῷ Ἱερῷ τούτῳ Ναῷ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Νήφωνος. Γνωρίζει νά πίπτῃ εἰς τά γόνατα καί μέ δάκρυα νά ἀναπέμπῃ προσευχάς καί ἱκεσίας. Νά ἐκφράζῃ τόν πόνον καί τάς ἀγωνίας του καί νά ἐπικαλῆται ἐκ βάθους ψυχῆς τάς πρεσβείας τῆς Κυρίας Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων, καί τοιουτοτρόπως νά εὑρίσκῃ πνευματικήν παραμυθίαν καί εἰρήνην καί νά βιώνῃ πάντοτε τάς ἀγαθοδώρους ροπάς τῆς Θείας Χάριτος, ἤτοι τό διαρκές θαῦμα ἐν τῇ ζωῇ καί τῇ πορείᾳ του, παρά τάς ἑκάστοτε περιπετείας, τάς ἐπιβουλάς καί τάς μάστιγας τῶν καιρῶν ἐξ οἰκείων καί τρίτων.
Ὁ Πατριάρχης Νήφων, ἀδελφοί, ἔζησεν εἰς μίαν ἐποχήν οὐδόλως διαφέρουσαν τῆς ἰδικῆς μας. Κατά τήν ἐποχήν του τά πάντα εὑρίσκοντο ἐντός μιᾶς γενικῆς συγχύσεως. Τά πάντα ἠπειλοῦντο. Ἄνθρωποι πιστοί ἔφευγον διά νά σωθοῦν, ἄλλοι ἤρχοντο “διά νά κλεψουν καί διά νά θύσουν”. Ἡ Ὀρθόδοξος Ρουμανία τότε καί ἀργότερον, κατά τήν διαδρομήν τῆς ἱστορίας της, ἐβίωσε τήν κατάστασιν αὐτήν τῆς συγχύσεως καί τοῦ ἐξαπονδρισμοῦ ἀπό μέρους κατακτητῶν καί δῆθεν χριστιανῶν. Ποσάκις οἱ φιλήσυχοι κάτοικοί της δέν εἶδον τάς ὀρδάς τῶν βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν, ἐπιδιωκουσῶν τίνα καταπίουν; Ποσάκις δέν ἐβίωσαν σφαγάς καί λεηλασίας καί καταστροφάς ὑλικάς καί θυσίας πνευματικάς; Ταῦτα πάντα προσέφερον ὡς μυρίπνοα ἄνθη καί ὡς θυμίαμα εὔοσμον εἰς τόν Νυμφίον Χριστόν, διά τῆς δυνάμεως τοῦ Ὁποίου καί διά τῆς ἐξουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί διεσώθησαν καί ἤδη διαβιοῦν ἐν ἀκμῇ ἐντός τῆς μεγάλης εὐρωπαϊκῆς οἰκογενείας, ἐντός τῆς ὁποίας ὁμοῦ μετά τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Ἑλλάδος, τῆς Βουλγαρίας, τῆς Σερβίας, τῆς Πολωνίας καί τῆς Ἀλβανίας καί τῶν Ὀρθοδόξων τῶν ἄλλων χωρῶν, προσφέρουν τήν μαρτυρίαν τῆς Ὀρθοδοξίας καί Ὀρθοπραξίας, δηλαδή τήν διακονίαν τῆς ἀγάπης, τῆς προσφορᾶς, τῆς θυσίας, τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς συναδελφώσεως τῶν λαῶν, τῆς εἰρήνης καί τῆς κατά Θεόν εὐημερίας, βιώματα τά ὁποῖα ὁδηγοῦν εἰς τήν σωτηρίαν.
Τό μήνυμα πρός ὅλους μας τοῦ Ἁγίου Νήφωνος τό ὁποῖον ἔρχεται εἰς ἡμᾶς κατά τήν σημερινήν ἑορτήν ἐδῶ εἰς τό Τιργοβίστιον, εἶναι τό ἴδιον ὅπως τό περιγράφει πολιός σύγχρονος πνευματικός τοῦ Ἁγίου Ὄρους: «Μέσα στή βαβυλωνία τῆς ἀναταραχῆς καί τό πανδαιμόνιο τῶν θορύβων «τό μυστήριο ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας» καί φαίνεται νά ἐπικρατῇ ἐντυπωσιακά. Τήν ἴδια ὥρα ἀθόρυβα καί μυστικά ἱερουργεῖται τό μυστήριο τῆς σωτηρίας. Ἐπιβάλλεται. Καί δι᾽ αὐτοῦ «συγκροτεῖται καί συνέχεται πρός μίαν Ὀρθοδοξίαν τά πέρατα». Ἐνῷ ὅλα κοχλάζουν σέ βρασμό ἐξελίξεων, ἀπειλῶν καί συγχύσεων· ταυτόχρονα ὅλα εἶναι γαλήνια, μέ λυμένα τά προβλήματα… Μέσα σέ ὅλα νιώθεις νά ὑπάρχῃ κάτι ἱερό καί πανάγιο· ἡ ἀδιαφιλονίκητη ὑπεροχή μιᾶς Δυνάμεως πού χαρίζει σιγουριά αἰωνιότητος ἀπό σήμερα στούς πιστούς. Καί δι᾽ αὐτῶν σ᾽ ὅλο τόν κόσμο» (Βλ. Ἀρχιμ. Βασιλείου Γοντικάκη:”Τό μήνυμα τοῦ Ἁγίου Νήφωνος στό σημερινό κόσμο. Ἅγιος Νήφων Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, 1508-2008, Ἱ. Μονή Διονυσίου, Ἅγιον Ὄρος 2008, σελ. 229).
Τοιουτρόπως, λοιπόν, εἰς τήν ὅλην περιττήν καί συχνάκις ἀνούσιον, ἐπιφανειακήν καί ὑποκριτικήν ἐξωστρέφειαν ἡ ὁποία χαρακτηρίζει τούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας, ὁ Ἅγιος Νήφων, ὡς φορεύς τοῦ νηπτικοῦ καί ἡσυχαστικοῦ πνεύματος τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τοῦ Ἁγίου Ὄρους, “ἀντιπαραθέτει τήν ἐσωτερικήν νῆψιν, τήν ἡσυχίαν καί τήν προσευχήν. Εἰς τήν φιλαυτίαν τῆς ἐποχῆς μας προβάλλει τήν θυσιαστικήν ἀγάπην ὑπέρ τοῦ πλησίον, ὡς τόν μόνον θεάρεστον τρόπον ζωῆς… Εἰς τήν τάσιν αὐτοπροβολῆς τῶν σύγχρονων ἀνθρώπων, προσφέρει τήν βαθεῖαν ταπείνωσιν καί ἀφάνειάν του, μέ τήν ὁποίαν ἐφανέρωσε τόν Χριστόν, διδάσκων ἐμπράκτως ὅτι ὅταν κρύπτεται ὁ ἄνθρωπος διά νά φανερωθῇ ὁ Χριστός, τότε διά τοῦ Χριστοῦ δοξάζεται ἀληθινά ὁ ἄνθρωπος”, προσθέτει ἕτερος Ἁγιορείτης μοναχός (Βλ. Ἀρχιμ. Γεωργίου Καψάνη: «Ὁ ἅγιος Νήφων Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, φορεύς καί ἑρμηνεύς τοῦ ἁγιορειτικοῦ πνεύματος», Ὁ Ἅγιος Νήφων Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, 1508-2008, Ἱ. Μονή Διονυσίου, Ἅγιον Ὄρος 2008, σελ. 223).
***
Ἀδελφοί μου,
Αὐτήν τήν ὑπαρξιακήν καί ἐκκλησιαστικήν θεολογίαν, τήν ἐκτεινομένην πρός τό ὅλον, πρός τήν οἰκουμένην πᾶσαν ὡς “χαράν παντί τῷ λαῷ”, ἐδίδαξε καί ἐκήρυξεν ὁ Ἅγιος Νήφων πρός τόν Ρουμανικόν λαόν. Αὐτήν τήν παρακαταθήκην, ὡς ἱερόν κειμήλιον, ἐκληροδότησεν ὁ ἑορταζόμενος Ἅγιος εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ρουμανίαν, ἡ ὁποία τήν τηρεῖ ἀπαρασαλεύτως, ἔχουσα τήν συνείδησιν ὅτι “ὁ μέν βίος βραχύς, ἡ δέ τέχνη μακρά”, δηλαδή συνεχίζει ἀταλαντεύτως τήν ἀκραιφνῆ διατήρησιν ὅσων ἔλαβε καί ἐδιδάχθη ἡ ὅλη Ρουμανία παρά τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, παρά τῆς Μητρός της Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, παρά τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Τοῦτο ἐπισημαίνει σήμερον ἀπό τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης ὁ ἐν φόβῳ Θεοῦ καί ἐν εὐλαβείᾳ ἐνώπιον τῆς ἀγάπης σας ὁμιλῶν καί μεταφέρων τόν λόγον τοῦτον Μητροπολίτης Σμύρνης, ὡς μυστικήν εὐώδη ἐμπειρίαν τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου καί τοῦ Ἁγίου Βουκόλου, ὡς μαρτυρίαν ἀγάπης τῆς Μητρός Ἐκκλησίας πρός τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ρουμανίας.
Ἐν κατακλεῖδι, ἄς ἐπιτραπῇ εἰς τήν ἐλαχιστότητά μου ἡ ἔκφρασις τῆς θερμῆς μου εὐχαριστίας πρός τήν ὑμετέραν θεοτίμητον ἀγάπην, ἀδελφέ ἅγιε Τιργοβιστίου κύριε Νήφων, φίλε καί ἐκλεκτέ συνεργάτα ἐκ παλαιοῦ, διά τήν πρόσκλησίν σας νά μετέχω τῆς σημερινῆς ἱερᾶς ταύτης πανδαισίας τῆς Ρουμανικῆς γῆς. Ὁμοῦ μετά τῶν θερμῶν εὐχαριστιῶν μου διά τήν πρόσκλησιν, δεχθῆτε, παρακαλῶ, καί τάς ἑορτίους εὐχάς καί προσρήσεις μου ἐπί τῇ ἀγομένῃ σήμερον ἑορτῇ τοῦ ὀνόματός σας καί τά ταπεινά συγχαρητήριά μου διά τήν ὅλην μακράν προσφοράν σας πρός τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ρουμανίας, διά τῆς συμβολῆς σας, πέραν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καί ποιμαντικοῦ σας ἔργου, καί εἰς τόν ἐπίκαιρον τομέα τῶν Διεκκλησιαστικῶν σχέσεων. Προσεύχομαι, μετά παντός τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ σας, ἅγιε ἀδελφέ Σεβασμιώτατε κ. Νήφων, ἡ διακονία σας νά εἶναι ἀνταξία καί τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, ὁ ὁποῖος ἦτο ἔμψυχος καί ζῶσα εἰκών καί προσωποποίησις τῆς πραότητος.
Εὔχομαι ἀκόμη ὁ Ἅγιος Νήφων νά ἐνισχύῃ ὅλους μας ἐν τῇ ἑνότητι καί τῇ κοινῇ Ὀρθοδόξῳ μαρτυρίᾳ, τήν ὁποία καλούμεθα νά δίδωμεν πάντοτε, ἰδιαιτέρως σήμερον, ἅπασαι αἱ Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι ἀπό κοινοῦ ὑπό τήν πρωτεύθυνον πηδαλιουχίαν τοῦ πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, τοῦ Προκαθημένου τοῦ ὁποίου, διαδόχου τοῦ Ἁγίου Νήφωνος, Πατριάρχου Βαρθολομαίου καί μεταφέρω πρός μέν τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα, ἅγιε Τιργοβιστίου, τόν ἀδελφικόν ἑόρτιον ἀσπασμόν Του, πρός ὅλους σας δέ, ἀδελφοί καί πατέρες καί τέκνα, τάς ἁγίας Πατριαρχικάς Αὐτοῦ εὐχάς καί τήν ἀκοίμητον προσευχήν ὑπέρ πάσης ψυχῆς χριστιανῶν ὀρθοδόξων, ἰδίᾳ δέ συνόλου τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ρουμανίας.
Καί κατακλείομεν τόν λόγον δανειζόμενοι διατύπωσιν τοῦ καί ἀνωτέρω μνημονευθέντος πνευματικοῦ ταγοῦ τοῦ Ἁγίου Ὄρους (Ἀρχιμ. Βασιλείου Γοντικάκη, ὅ.π.): Ἀληθῶς, «στόν αἰῶνα τῆς διαιρέσεως τῶν ἐθνῶν ἤ τῆς χωρίς Χριστόν ἑνώσεώς τους, ὁ ἅγιος Νήφων μᾶς δείχνει ἐμπράκτως, ὅτι εἶναι δυνατόν νά ἐξαλειφθοῦν οἱ ἐθνικές διχόνοιες καί τά μίση καί νά ἑνωθοῦν οἱ λαοί, ὅπως αἰῶνες τώρα γίνεται στό Ἅγιον Ὄρος, ἐάν κέντρο ἑνότητός των γίνῃ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ἐάν ἀκολουθήσωμε τήν ἀμετάθετο προσήλωσι στό ἦθος καί τήν εὐσέβεια τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή τῆς Ὀρθοδόξου, ὡς τόν μόνο ἀπλανῆ δρόμο πρός τήν σωτηρία».
Ἀληθῶς, ὁ Ἅγιος Πατριάρχης Νήφων, ἔθεσε στερεά Ὀρθόδοξα θεμέλια εἰς τήν Ὀρθόδοξον οἰκίαν τῆς Ρουμανίας καί ᾠκοδόμησεν αὐτήν ἐπί τήν Πέτραν, τόν Χριστόν, καί, μεταφορικῶς ὁμιλοῦντες, “κατέβη ἡ βροχή καί ἦλθον οἱ ποταμοί, καί ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καί προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ καί οὐκ ἔπεσε, τεθεμελίτωτο γάρ ἐπί τήν πέτραν”. Τήν Οἰκίαν ταύτην τήν Ὀρθόδοξον θαυμάζομεν καί τιμῶμεν τόν Ἅγιον καί προσκυνοῦμεν μετ’ αὐτοῦ ἐν εὐχαριστίαις τοῦ Πατρός καί τοῦ Υϊοῦ τήν δύναμιν καί ὑμνοῦμεν Πνεύματος Ἁγίου τήν ἐξουσίαν, νῦν καί ἀεί καί εἰς τόν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν.
